جمع‌آوری زنان کارتن‌خواب که تعدادی از آنها معتاد هستند و تعدادی بی‌سرپناه، در زیباسازی ظاهر شهری بسیار با اهمیت است. اما جمع‌آوری این افراد آنها را به کدام ناحیه شهر سوق می‌دهد؟ زنانی که به دلیل آسیب‌های اجتماعی، بی‌خانمان شده‌اند آیا فقط باید از چشمان شهروندان و مسوولان دور شوند؟ بر اساس آمار شهرداری تعداد این زنان بیش از 450 نفر نیست. این تعداد به معنای 450 خانواده‌ای است که این زنان از آنها جدا شده‌اند. آیا می‌توان با کمپ‌های نگهداری همه مشکلات را حل کرد؟ شهرداری تهران زنان معتاد را جمع‌آوری کردبه گفته، میثم امرودی، بیشترین تعداد زنان متجاهر در منطقه 12 و بخشی دیگر مابین مناطق 2 و 5 (دره فرحزاد) جمع‌آوری شده‌اند.میثم امرودی، درباره جمع‌آوری زنان متجاهر در سطح شهر تهران اظهار کرده: زنان متردد متجاهر خیابانی زنانی هستند که در خیابان رها بودند و آمار ما نسبت به تعداد این افراد دقیق نیست.
امرودی با بیان اینکه معتادان متردد متجاهر زن تعدادشان کمتر از 450 است، تصریح کرد: این افراد در کمپ‌های شفق و کمپ‌های تخصصی که خانم‌های باردار و زنانی که دارای فرزند بودند، در کمپ‌های مورد تایید بهزیستی نگهداری می‌شوند همچنین برخی از این زنان متجاهر معتاد نبودند و تنها متردد در خیابان بودند که تعداد این افراد 100نفر گزارش شده است.
انتقاد بهزیستی از نگهداری زنان معتاد در کمپ شفق
این در حالی است که به گفته حبیب‌الله مسعودی فرید، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی، انتقال زنان معتاد پایتخت به کمپ شفق شاید شکل ظاهری منطقه هرندی را سامان دهد اما این معضل به طور ریشه‌ای در منطقه حل نخواهد شد.حبیب‌الله مسعودی فرید معتقد است، جمع‌آوری این زنان و انتقال موقت آنها به یک مرکز ممکن است در یک مدل شکلی موثر بوده و فضای شهری را سامان دهد که البته این مساله برای زیباسازی شهری اهمیتی بسیار زیاد دارد اما این اقدام روش صحیحی برای ریشه‌کنی و مدیریت مساله نیست.مسعودی فرید به انتقال این افراد به سایر استان‌های کشور تاکید و اظهار کرد: تنها تعدادی از این افراد تهرانی هستند این در حالی است که اکثر آنها از سایر شهرهای کشور به تهران مهاجرت کرده‌اند پس باید سازوکارهایی در استان‌های مبدا آنها در نظر گرفته شود تا این افراد به آن استان‌ها منتقل شده و در آنجا خدمات مختلف رفاهی و درمانی و … را دریافت کنند.به گفته وی در میان 450 تا 500 نفر زن معتاد شناسایی و منتقل شده به کمپ شفق حتی اگر 200 نفر هم تهرانی باشند، اجتماع آنها در یک مرکز به هیچ وجه توصیه نمی‌شود بلکه باید آنها را در گروه‌های حداکثر 30 تا 40 نفره دسته‌بندی و با افتتاح 6 تا 7 مرکز در تهران، آنها را در آن مراکز نگهداری و ساماندهی کرد.فرید معتقد است، جنبه اقتصادی نیز بعد از جنبه‌های روانی و اجتماعی مورد اهمیت قرار می‌گیرد زیرا نمی‌توان از زنی که سال‌ها مورد آسیب بوده و مبتلا به اعتیاد است انتظار داشت که صاحب شغل یا حرفه مشخصی شود به همین دلیل نیاز است با انجام مداخلاتی ابتدا فرد را به ثبات روانی رسانده، اعتیاد وی را کنترل کرده تا در مسیر بهبودی قرار گیرد و سپس بر جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی آنها تمرکز کرد.
بهزیستی آمادگی پذیرش زنان معتاد صاحب فرزند را دارد
فرید در ادامه ضمن بیان آنکه در میان 500 زن معتاد شناسایی شده در پایتخت حدود چهار زن همراه با فرزندانشان در پاتوق‌ها حضور داشتند، عنوان کرد: سازمان بهزیستی کشور این آمادگی را دارد که تمامی زنان معتاد صاحب فرزند را تحت حمایت خود قرار دهد.همچنین کودکانی که در سن شیرخوارگی قرار دارند می‌توانند در کنار مادر خود در این مرکز حضور داشته باشند و به طور همزمان خدمات گوناگون را دریافت کنند اما در صورتی که کودک در سنین پس از شیرخوارگی باشد وی را به مرکز کودکان خیابانی انتقال داده اما شرایط دیدار مادر و کودک را به راحتی فراهمخواهیم کرد.به گفته فرید، در مساله آسیب‌های اجتماعی نباید تنها بر یک منطقه خاص تمرکز کرد بلکه باید به طور ریشه‌ای با توسعه سازمان‌های مردم‌نهاد و گسترش علمی مددکاری اجتماعی و ایجاد راهکارهای اساسی در جهت حل معضل گام برداشت زیرا در غیر این صورت حتی با وجود داشتن اعتبارات کافی نمی‌توان معضلات را ساماندهی کرد.همه آمارها ذهنی استاین در حالی است که امرودی در مورد آمار زنان کارتن‌خواب با بیان اینکه هیچ کس آمار دقیقی ندارد، می‌گوید: همه آمارها ذهنی است و شهرداری تهران نیز مرجع ارائه آمار نیست.به گفته وی متاسفانه تعداد بانوان کارتن‌خواب نه در مقایسه با مردان بلکه با جنس خود نسبت به گذشته زیادتر شده است .
اما فاطمه دانشور، رییس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران با پیشنهاد تاسیس موسسات مردم نهاد و خیریه جهت حمایت از کارتن‌خواب‌ها معتقد است: دست‌اندرکاران این نهادها هنوز چالش‌های واقعی شهر را نمی شناسند.
وی عنوان کرده فعالیت‌های سازمان‌های مردم نهاد و خیریه‌ها در بخش‌های خاص انجام می‌شود و شاهد آن هستیم که در برخی حوزه‌ها از کمک اشباع‌شده و به شدت مورد توجه است و برخی دیگراز حوزه‌های نیازمند، کاملا مورد غفلت قرار گرفته‌اند.شهرداری برای حل آسیب‌های اجتماعی نیازمند کمک مردم استاز طرفی قالیباف، شهردار تهران مدتی قبل اعلام کرد: «هر شب 15 هزار کارتن‌خواب داریم اما آیا در این شهر که هشت الی 10 میلیون نفر مردم دلسوز دارد، نمی‌توانیم این تعداد کارتن‌خواب را سامان دهیم؟ در فرصت‌هایی که نیمه‌های شب و در بیابان‌ها، کوره پزخانه‌ها و کنار اتوبان‌ها با کارتن‌خواب‌ها صحبت کرده‌ام، به جرات دریافته‌ام که آنها انسان‌های صدوق و فهیمی هستند و با کوچک‌ترین کمک ما می‌توانند به زندگی خود برگردند. بخشی از این نارسایی‌ها مربوط به ضعف مدیریت ما بوده است و تنها خود آنها مقصر نیستند، بلکه جامعه و مدیران جامعه هم مقصرند.»براساس اظهارات قالیباف مسوولیت کمک و ساماندهی کارتن‌خواب‌ها و افراد آسیب‌دیده اجتماعی بر دوش مردم مهربان شهر است و این مردم هستند که وظیفه دارند مشکلات شهری را حل کنند.
وی معتقد است فقط بخشی از نارسایی‌ها مربوط به ضعف مدیریت شهرداری بوده است. در شرایطی که شهرداری برخی مشکلات شهری را به فراموشی سپرده و در حل مشکلات اجتماعی هم مسوول است اما باز هم در انتظار کمک مردم برای حل مشکلات اجتماعی نشسته است.
به گفته دانشور، در حالی با رشد کارتن‌خوابی زنان معتاد و متجاهر در شهر تهران مواجه هستیم که حضور زنان باردار و کودکان در شرایط حاد در میان کارتن‌خواب‌ها در حال شیوع است و حاشیه تهران به مامنی برای کودکان کارتن‌خواب تبدیل شده است.گره آسیب‌های اجتماعی را چه کسی باز می‌کندآسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد، کارتن‌خوابی و زنان آسیب دیده، تبدیل شده است به گره‌ای کور که هریک از مسوولان باز کردن آن را در جایی وظیفه خود می‌دانند و در جایی دیگر وظیفه مسوولان دیگر و این روزها هم که بر دوش مردم و سازمان‌های مردم‌نهاد گذاشته شده است. قربانی این پاسکاری‌ها و انجام ندادن درست مسوولیت‌ها فقط این زنان هستند. همه این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که میان دعواهای سازمان‌های مربوطه، هنوز تکلیف نگهداری و بهبود زنان کارتن‌خواب معتاد متجاهر مشخص نشده است. این گره روزی باز خواهد شد اما مشخص نیست چقدر مثمرثمر باشد و چه میزان دیر شده است ولی نباید فراموش کرد که پاک شدن از سطح شهر و دیده نشدن به معنای حل شدن این مشکل نخواهد بود. آنچه اهمیت دارد حل شدن ریشه‌ای و یافتن راهکارهای مناسب به دست مسوولان و نه مردم است.
منبع: روزنامه صنعت
