رسانهای شدن چند مورد کودکآزاری تلخ و تکاندهنده؛ حساسیت نسبت به این آسیب اجتماعی را افزایش داده است. هرچند نمیتوان عنوان کرد که کودکآزاری در ایران بیشتر یا کمتر شده، اما ربودن و قتل آتنا اصلانی، آزار و اذیت کودک پنجساله ساوهای که در نهایت منجر به مرگ او شد، رسانهای شدن چند مورد کودکربایی که سرنوشت یکی از آنها یعنی مرگ بنیتای هشتماهه بسیار تلخ بود و… نگرانیهایی را در این زمینه به وجود آورده است. این موارد باعث شده بار دیگر لزوم اصلاح قوانین در حوزه کودکانونوجوانان مطرح شود. از آنجا که درصد بالایی از کودکآزاریها در خانوادهها رخ میدهد، کارشناسان میگویند باید در مورد ولایت مطلق والدین بر فرزندان خود بازنگری شود. روز گذشته در نشست «قربانیان خاموش» موارد مختلف مربوط به آزار و اذیت کودکان، مورد بحث کارشناسان، نمایندگان مجلس و مسئولان قرار گرفت.
بیش از یک دهه است که از عمر تصویب و ابلاغ قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان در قالب ۹ماده میگذرد، اما به دلیل نقایص و کمبودهای این قانون در دولت دهم، لایحهای ۵۴مادهای تحت همین عنوان به مجلس تقدیم شد. این در حالی است که کارگروه تشکیلشده در مجلس نیز متنی پیشنهادی را در ۸۱ماده تدوین کرده است. گرچه اکنون کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس در حال بررسی این لایحه و تطبیق این دو متن هستند، ولی با توجه به کودکآزاریهایی که اخیرا رخ داده، ضرورت تسریع در تکمیل این لایحه احساس میشود. با وجود این، قانون ولایت مطلق والدین نیز بارها و بارها مورد انتقاد قرار گرفته، اما همچنان بدون تجدیدنظری به قوت خود پابرجاست، قانونی که رابطه تنگاتنگی با وقوع کودکآزاریها دارد. بنابراین وقت آن رسیده که برخی قوانین را با توجه به شرایط موجود در جامعه مورد بازنگری قرار دهیم، چراکه سبب تشدید برخی جنایتها میشود، آنچنانکه شاهد معاف شدن یا تخفیف مجازات در مورد پدرانی بودهایم که فرزندان خود را به قتل رساندهاند، بهگونهای که مجازات قتل عمد برای آنها در نظر گرفته نشده است. بنابراین کودکان نیازمند حمایت قانونی هستند تا از آزار و اذیت والدین خود در امان باشند.
تصویب لایحه کودکان واجب است، نه مستحب
نشست خبری قربانیان خاموش درباره بررسی موارد کودکآزاری در محلات حاشیهنشین و راهکارهای پیشرو توسط جمعیت امدادی امام علی(ع) در تالار فردوسی برگزار شد.
در این نشست، زهرا رحیمی، مدیرعامل جمعیت امام علی(ع) گفت: در هفتههای قبل لایحه کودکان به دلیل دوفوریتی بودن لایحه تخفیف مجازات اعدام و توزیع دولتی موادمخدر به تعویق افتاد، در حالیکه یکی از دلایل کودکآزاری، مصرف موادمخدر است. با توجه به کودکآزاریهای زیاد در جامعه، هنوز فرایند و روند پیگیری مددکاران اجتماعی طولانی است و حکم گرفتن از قاضی و نبود قانون مدون برای مددکار اجتماعی معضل است.
از سوی دیگر، یکی از نمایندگان مجلس در ادامه نشست کودکآزاری بیان کرد: سال گذشته لایحه کودکان را در کمیسیون مجلس قضائی مطرح کردم، 9ماده از این لایحه مورد بررسی قرار گرفت و با وجود اینکه در دستور کار فوریت بود، ولی به دلیل دوفوریتی بودن طرح توزیع موادمخدر و تخفیف در کاهش جرم آن، لایحه کودکان به تعویق افتاد، اما من شخصا مجدد پیگیر هستم.
او ادامه داد: نقطه قوت این لایحه جرمانگاری و نیز حمایت از کودکان است و البته نواقصی هم دارد.
طیبه سیاوشی بیان کرد: در مرکز پژوهش قضائی قم مواردی ازجمله رویکرد فردی جنبه پیشگیری آموزش که مهمترین مواد آن ولایت مطلق والدین است، بررسی شد. غفلت والدین در مساله قضائی نباید جایی داشته باشد. مواردی که پدر مرتکب قتل فرزندش میشود، به مددکار اجازه ورود به منزل داده نمیشود، این خود یک خلأ قانونی است.
او توضیح داد: باید هر فردی در این راستا کمک کند، سرپرست قانونی کودک، مدارس و مهدکودکها اگر کودکآزاری دیدند سریعا گزارش دهند، نه اینکه به دلیل ترس از آبروی والدین پنهانکاری کنند. روزبه کردونی، مدیر امور آسیبهای اجتماعی وزارت کار، تعاون و رفاه، عنوان کرد: اگر کسی با شماره 123 آشنایی نداشته باشد و به موقع کودکآزاری یا آسیبهای اجتماعی را اطلاع ندهد، امنیت ملی به خطر میافتد، مردم باید 123 را باور کنند تا چنین حوادثی رخ ندهد.
به گزارش خبرآنلاین، حسن موسویچلک، مددکار اجتماعی، اظهار کرد: ضعف اخلاقی داریم، واکنش احساسی انجام میدهیم، هنگامی که ما به کودکمان آموزش میدهیم مسواک بزند، چرا نمیتوانیم به او آموزشهای خودمراقبتی جنسی دهیم. باید قبل از زنگ زدن به 110 اول با شماره 123 تماس بگیریم و بعد اگر لازم بود سیستم قضائی را باخبر کنیم.
حذف ولایت مطلق والدین ضروری است
یک وکیل پایه یک دادگستری در مورد بازنگری در ولایت مطلق والدین بر فرزندان در گفتوگو با «آرمان» میگوید: بنده مخالف ولایت مطلق والدین بر فرزندان هستم. اگر وارد مساله خلقت بشر شویم، نباید فردی بر فرد دیگر ولایت بیجهت داشته باشد.
فریده غیرت میافزاید: اینکه والدینی فرزندی را به وجود میآورند یک رابطهای است که بین دو انسان برقرار شده، ولی آنها دیگر ضامن بقا و همه موارد در رابطه با فرزندشان نیستند. او ادامه میدهد: وظیفه والدین است که فرزند خود را تربیت کرده و او را از بدیها دور کنند، ولی ولایتی بر او ندارند.
غیرت اضافه میکند: اگر فرزند رشیدی مرتکب جرمی شد، نباید والدینش جای او مجازات شوند. آنها مسئولیتی در این مورد ندارند و نباید داشته باشند. این وکیل دادگستری توضیح میدهد: ولایت یعنی اختیار مطلق داشتن و در مورد والدین و فرزندان پذیرفته نیست. در مورد ولایت مطلق والدین بر فرزندان همیشه بحث و انتقاد شده که حذف شود، چراکه تا این اندازه اختیار داشتن بر یک فرد اصلا منطقی نیست. غیرت بیان میکند: والدین نباید بر جان و مال فرزندشان ولایت مطلق داشته باشند و همواره ما بر ولایت مطلق بر فرد مخالف بوده و هستیم.
او در مورد ولایت مطلق والدین بر فرزندان و تاثیر آن بر کودکآزاری میگوید: این قانون آثار و عواقب ناگواری داشته و دارد، آنچنانکه در طول تاریخ شاهد جنایتهایی از سوی پدران بودهایم که از برخی مجازاتها معاف شدند، بهگونهای که ولایت مطلق والدین به ضرر اطفال و مردم تمام شده است. او اظهار میکند: ما جامعه فهیمی داریم که طالب تغییر برخی مسائل است، حذف قانون ولایت مطلق والدین بر فرزندان هم ازجمله آن است که باید از بین برود.
این وکیل پایه یک دادگستری درباره اصلاح قوانین در این راستا میافزاید: در رابطه با اصلاح قوانین همیشه در مجلس بر حسب زمان، امکانات و شرایط حاکم پیشنهاداتی شده است، ولی هرگز اقدامات اساسی نبوده و هیچوقت خدشهای به قانون ولایت مطلق والدین بر فرزندان وارد نشده و نتوانستهایم آن را فسخ کنیم.
غیرت یادآوری میکند: از بین رفتن این قانون جزو مطالبات جامعه است. از سوی دیگر، اکنون در برخی قوانین برخی تغییرات ضروری است. بنابراین باید در مورد حذف ولایت مطلق والدین بر فرزندان تجدیدنظر کنیم. او با ذکر مثالی میگوید: اگر پدری فرزند خود را بکشد و از مجازات معاف شود دیگر مورد پذیرش دنیای امروز نیست. باید تغییرات لازم در این زمینه اعمال شود.