کیوان شکری: دانشجوی دکتری مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی
هر سال، روز جهانی مددکاری اجتماعی در سراسر جهان در 15 ماه مارس جشن گرفته می‌شود و رویدادهایی به این مناسبت برگزار می‌شود. این روز فرصتی برای مددکاران اجتماعی و سایر فعالان بخش خدمات اجتماعی است تا دستاوردهای خود را جشن بگیرند و همچنین آگاهی و حمایت را نسبت به نقش مهمی که مددکاران اجتماعی در زندگی کودکان، خانواده ها و جوامعی که با مشکلات مواجه می شوند، افزایش دهند. ا
ین روز توجه به نیاز به برنامه ریزی، توسعه و حمایت بیشتر از بخش حرفه و خدمات اجتماعی را جلب می کند. شعار امسال عبارت است از: “همیاری برای ساخت دنیای اجتماعی جدید سازگار با محیط زیست: همه را در نظر بگیریم”.
به همین مناسبت در این یادداشت تحلیل کوتاهی خواهیم داشت به ارتباط بین مددکاری اجتماعی و مسئله محیط زیست مددکاران اجتماعی روزانه میلیون ها زندگی را لمس می کنند و اساساً، مددکاری اجتماعی با هر حرفه کمکی دیگری متفاوت است، زیرا می‌دانیم که نگرانی‌های مربوط به سلامت روان و مشکلات اجتماعی به طور جدایی ناپذیری با بی‌عدالتی‌های سیستمی بزرگ‌تر مرتبط هستند. هیچ مقدار درمان شناختی رفتاری یا داروهای ضد افسردگی و… نمی تواند به افراد کمک کند که مبارزه با بی عدالتی، فقر و بی خانمانی، خشونت و… آنان را به جایی از ناامیدی برساند. رفاه ما به طور جدایی ناپذیری با رفاه هر موجود زنده دیگری و رفاه اکوسیستمی که در آن زندگی می کنیم، مرتبط است از منظر مددکاری اجتماعی احساس و رفتار انسان با محیط زیست و احساس تعلق و یکی بودن با محیط زیست که کمتر شده است باید مورد توجه قرار بگیرد چرا که شناسایی پیوندهای قلمرو اجتماعی و تاثیر آن بر قلمرو طبیعی و زیستی اهمیتی غیرقابل انکار در کنترل پیامدهای منفی برای محیط زیست انسانها و نسلهای بعدی دارد و با توجه به محدودیت منابع تجدیدپذیر طبیعی و ضرورت همگرایی بیشتر بین انسان و زیست بوم او توجه به مسائل زیست محیطی و فهم و شناخت سازوکارهای تاثیرگذار بر این رابطه اهمیت شایانی دارد چرا که به اعتقاد ما مددکاران اجتماعی با شناسایی عوامل مرتبط با این ارتباط می توان پیامدهای منفی تعامل انسان با محیط را کمتر کرد و امروزه مسائل زیست محیطی عمیقا دارای مفاهیم اجتماعی هستند و بخش عظیمی از نگرش و باور و رفتارهای زیست محیطی افراد تحت تاثیر نظام های فرهنگی و اجتماعی تغییر می یابند .
در سالهای اخیر خصوصا رفتار افراد در کشورمان در قبال محیط زیست به رفتاری بحران آفرین تبدیل شده است ولی بررسی این موضوع در مددکاری اجتماعی محیط زیست در ایران به صورت مستقیم هیچ گونه پیشینه ای ندارد بنابراین آشنایی با دانش عمل زیست محیطی یک موضوع مهم است چرا که دانش نظامهای زیست محیطی قبل از اینکه فردی بتواند اقدامی انجام دهد باید شناختی از وضع طبیعی اکوسیستم داشته باید یا به عبارت دیگر نظامهای زیست محیطی را بشناسد و از مسایل زیست محیطی آگاهی داشته باشد .
بنابراین این نکته باید مورد توجه اساتید و پژوهشگران حوزه مددکاری اجتماعی در ایران قرار بگیرد . اما نکته مهمتر این است که ورود مسائل و مشکلات محیط زیستی به عرصه مباحث اجتماعی و جلب توجه افکار عمومی نسبت به آنها در کشورهای توسعه یافته، زمینه لازم برای حمایت عمومی و همگانی جهت
مقابله با این مشکلات فراهم شده است. اما در کشور ما، در تبدیل مسائل نامطلوب محیط زیستی به یک مسأله اجتماعی که توجه همگان را به خود جلب کند و اقدامات لازم برای بهبود وضعیت محیط زیست صورت گیرد، انگشت اشارهً عمدتا متوجه دولت است. اما باید با فراهم شدن بسترهای اجتماعی مسائل زیست محیطی به عنوان یک مشکل اجتماعی مطرح شود و طی تعاملات اجتماعی و در یک بستر کاملا اجتماعی یک وضعیت نامطلوب محیط زیستی بتواند خود را به عنوان یک مسئله محیط زیستی تبدیل کند در این صورت است مورد توجه سیاستگذران و برنامهریزان اجتماعی و کنشگران اجتماعی قرار خواهد گرفت و زمینه برای مداخلات اجتماعی نیز فراهم خواهد شد و مددکاران اجتماعی نیز میتوانند ضمن توسعه اقدامات شواهدمحور خود، با به‌کارگیری رویکردی پژوهش‌محور، به نظام‌مند کردن فعالیت‌های خود و تولید دانش در این حوزه تخصصی اقدام کنند، در نهایت، امید است با التزام پیوسته به پژوهش و مطالعه، زمینه برای فعالیت مددکاران اجتماعی در این حوزه فراهم شود.
انتهای پیام
