بررسی منابع مذهبی و اسناد تاریخی نشان می دهد که مددکاری اجتماعی نه به عنوان یک حرفه و شغل ، بلکه به عنوان یک وظیفه مذهبی و اجتماعی از دیر باز در جوامع مختلف وجود داشته است ،اما مددکاری حرفه ای که با استفاده از روشها و فنون علمی و بر اساس همان اصول اخلاقی و معیارهای مذهبی به وجودآمده باشد ، عمری کمتر از 50 سال دارد.
محدوده عملکرد مددکاری در دو نوع سنتی و جدید آن مشترک است . از آنجا که این خدمت اجتماعی همواره در غالب رفاه اجتماعی عمل نموده ،تغییرات آن را می توان نتیجه تغییراتی دانست که در نظام رفاه اجتماعی جوامع مختلف بروز کرده است ، شاید به همین دلیل است که هرگاه موضوع مددکاری اجتماعی مطرح می شود ، قبل از هر چیز نیاز به بحث در زمینه رفاه اجتماعی خودنمایی می کند.تحولات اجتماعی ، گسترش شهرنشینی وبه خصوص اثراتی که رشد صنعت در کشورهای صنعتی در نظام اجتماعی گذاشت ، رفاه اجتماعی را از دو جهت دستخوش تغییر کرد از یک جهت بسیاری از نهادهای اجتماعی که به عنوان پایگاه ارائه خدمات اجتماعی عمل می کردند ، دچار ضعف و سستی شدند و در نتیجه بسیاری از امکانات خود را از دست دادند ،از جهت دیگر مشکلات اجتماعی ،اقتصادی و فرهنگی نیز در اینگونه جوامع رشد روز افزونی یافت و نیاز به مددرسانی از نوع اجتماعی آن بیش از پیش احساس شد.
مکتب روابط انسانی که واضع آن التون مایو بود و تحقیقات هاثرون در یک شرکت الکتریکی نشان داد که با تغییر در شرایط کارمندان ، تولید نیز تغییر می کند.
هربرت سیمون در اواخر قرن بیستم نگرش جدیدی را مطرح می کند (نگرش سیستمی ) و می گوید در تصمیم گیریهای یک فرد بسیاری از عوامل عاطفی غیر منطقی و نا خود آگاه دخالت دارند.
آدلر برای نخستین بار از انسان به عنوان عامل تولید بحث می کند و موفقیت سازمان را در رفاه نیروی انسانی عنوان کرد.
استنلی هال رئیس انجمن روانشناسان آمریکا شخصی بود که اهمیت کاربرد روانشناسی را در صنعت تاکید کرد و ایجاد یک اداره امور پرسنلی از سال 1912 ایجاد شد و به تدریج فضایی را به وجود آورد که به عنوان یک اداره تخصصی در رابطه با مسائل نیروی انسانی ایفای وظیفه می کند.اینجاست که می بینیم توجه به نیازهای مادی و روانی کارکنان به عنوان یکی از ارکان مهم پیشرفت و افزایش بازدهی و کارایی موسسات و شرکتهای دولتی و غیر دولتی شده است .و به قدری مهم می باشد که در بیشتر کارخانجات و شرکتها واحدهای مخصوصی برای پاسخ گویی به نیازهای کارکنان در نظر گرفته شده است.
مددکاری در بانک و هر کجای دیگر متفاوت از هم نیست تنها در بانک راهها هموارتر است و بهتر می توان از امکانات رفاهی در جهت بهبود وضعیت مددجویان استفاده کرد و در دنیا ثابت شده است که اگر کارمندان از رفاه بیشتری برخوردار باشند بهره وری و سود اقتصادی بیشتری نیز بدست می اید و هر سازمانی که خواهان موفقیت و بهره وری بیشتری باشد وجود مددکار در ان احساس می شود . از انجا که شغل مددکاری با انسان سرو کار دارد بنابراین تفاوت قابل توجهی بین مددکاری در بانک و جاهای دیگر مشاهده نمی شود تنها اینکه مددکار بانک باید با قوانین ، مقررات و آیین نامه های بانک اشنا باشد تا راهنمایی درستی به مددجو ارائه دهد و به طور کلی در صورت مواجهه با هرنوع مشکلی اعم از خانوادگی ،مالی ، نحوه برخورد مسئولان و غیره می توانند مراجعه کنند و باید گفت که اغلب مشکل اداری کارمندان از ندانم کاری خودشان صورت می گیرد که با ضوابط و مقررات آشنا نیستند و اگر قوانین را رعایت کنند مشکلات اداری کمتری به وجود می اید.
مددکاری اجتماعی در صنعت با توجه خاص مدیران سازمانها وکارخانجات در جهت ارتقای سطح رضایتمندی کارکنان ، بهبود روابط کار و در نهایت به منظور دستیابی به حداکثر کارایی و ارتقای بهره وری شکل گرفته و تا به امروز فراز و نشیب های فراوانی را پشت سرگذاشته است و به موازات آن بانکها نیز به تبع پیشرفت و گسترش خود ، نیازهای رفاهی و اجتماعی کارکنان را مورد توجه قرار داده و خدمات حرفه ای مددکاران را در راستای اهداف خویش ، به کار گرفته است سیستم بانکی نیز به تبع پیشرفت و گسترش خود ، نیازهای رفاهی و اجتماعی کارکنان را نیز مورد توجه قرار داده و خدمات حرفه ای مددکاران را در راستای اهداف خویش ، به کار گرفت . و به خاطر همین در سال 1341 روسا و مدیران وقت تصمیم گرفتند برای رفاه حال کارمندان به تاسیس دایره مددکاری بپردازند ،مرحوم مدیرنیا رئیس این دایره و خانمها دیهیم و دستیاری از اولین مددکارانی بودند که در این دایره مشغول به کار شدند .منصوره دیهیم یکی از پیشکسوتان حرفه مددکاری در بانک است که با وجود امکان تحصیل در رشته های دیگر ، مددکاری اجتماعی را برگزید . و در انتها با سمت معاونت اداره رفاه کارکنان بازنشسته شد.ایشان از شاگردان خانم فرمانفرمائیان بودند که در سال 1349 فارغ التحصیل شدند .دایره مددکاری مشکلات کارکنان را حل می کرد و کمکهای بلاعوضی در اختیار انها قرار می داد و بعد از انقلاب بود که اداره رفاه کارکنان در بانک ملی تشکیل شدو دایره مددکاری از زیرمجموعه های اداره رفاه قرار گرفت امکاناتی که اداره رفاه کارکنان بانک ملی در اختیار دارد امکانات وسیعی است که عمده ترین انها ایجاد دوایر رفاه در کلیه ادارات امور شعب است که هر کدام از این دوایر مددکارانی در اختیار دارند . به تبع رشد و گسترش حرفه مددکاری در بانک ملی به عنوان بزرگترین سیستم بانکی کشور مددکاری به تدریج در سایر بانکها نیز تدریجا رشد پیدا کرده وتعریف گردید.خانم هما امتیازی از دیگر پیشکسوتان مددکاری در بانک ملی است که دارای لیسانس مددکاری اجتماعی می باشد ایشان متولد 1329 هستند که چندی پیش با سمت معاونت اداره کل رفاه کارکنان به درجه بازنشستگی نائل شدند.

امین موحدی
کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی
مددکار اجتماعی بانک ملی ایران