از اول ابتدایی می گوییم. از همان کلاس هایی که گوش تا گوش آدم نشسته بود. از کتک و خط کش چوبی و ترکه و یک لنگه پا ته کلاس ایستادن می گوییم ـ به خدا سن و سالی نداریم و این خاطراتمان هم مال مکتب و دوره قاجار نیست ـ از این می گوییم که از بس خواندیم و نوشتیم بابا نان داد، الان هم از ده فرسخی سنگک که می بینیم یاد بابایمان می افتیم. از زنگ انشا می گوییم.
از این که عاقبت نفهمیدیم علم بهتر است یا ثروت یا… به هر حال دوران دبستان به هر بدبختی که بود، تمام شد و اصل آموزش ما ماند برای مقاطع بعدی.
یادش بخیر، معلم زبانی داشتیم که هرچه از او می پرسیدیم، می فرمود: «shut up». اما تا دلتان بخواهد برایمان جوک تعریف می کرد و همیشه می گفت: «بچه های عزیز میزها را مثل گاری نکشید» و ما می خندیدیم از ته دل. مهم هم نیست که الان از زبان انگلیسی هیچ نمی دانیم، اما در عوض خوب بلدیم تمام جملات انگلیسی را با what سوالی کنیم.
یادش بخیر، سر کلاس فیزیک به ما می گفتند چهار سیب را بین دو نفر تقسیم کنید، اما روز امتحان می پرسیدند قطاری با سرعت 70 کیلومتر در ساعت در حال حرکت است، وزن قطار چند تن است؟ و ما چقدر تاسف می خوردیم که چرا به جای سیب خود درخت روی نیوتن نیفتاد و هنوز نمی دانیم دقیقا 2 به اضافه 2 چند می شود.
از ادبیات چه بگوییم. تنها چیزی که از آن آموختیم، این بود که مثلا سعدی در چه قرنی می زیست و در اوج فوران علم معلم هایمان در نهایت می فهمیدیم چه کتاب هایی هم داشت و باز مهم نیست که الان از ادبیات هم هیچ نمی دانیم. و اما تاریخ! همان بهتر که از تاریخ، هیچ یادمان نیست.
درس وزین جغرافی هم که خلاصه می شد به همسایگان کشور عزیزمان، ضمنا به خود کشورها هم کاری نداشتیم، فقط می دانستیم از کدام سمت همسایه اند! راستی تعلیمات اجتماعی هم داشتیم که نتیجه آموزش دقیق آن همین شد که می بینید. فرهنگ اجتماعی در جامعه ما موج می زند! زنگ های ورزش هم وقتی با پیژامه دنبال توپ پلاستیکی می دویدیم، آموختیم کارگروهی چقدر بی فایده است و اگر بخواهید از بازی لذت بیشتری ببرید، باید بی خیال جمع شوید و شدیم.
در آخر غیر از صبر و فروتنی که از معلم هایمان به ارث بردیم، چیز دیگری از این سیستم آموزشی نیاموختیم. و اما امروز مدارس این گونه اند که با صرف هزینه های میلیونی ثبت نام دیگر کسی جرات ندارد، به دلبند شما از گل نازک تر بگوید! خلاصه همه چیز مهیاست. سرویس رفت و برگشت، کلاس های فوق العاده و… که به شکرانه این همه توجه، نمره تمام دروس 20 است، چون اگر 20 یکی از دانش آموزان گوشه اش کج باشد، یعنی خداحافظی با آن مدرسه و این یعنی ضرر چندمیلیونی مدرسه! با این حال کماکان بیشتر فارغ التحصیلان امروزی درست مثل ما هنوز نمی دانند 2 به اضافه 2 دقیقا چند می شود! ایضا زبان هم را نمی فهمند و ادبیاتشان هم صفر، صفر است. زیاده عرضی نیست، اما اگر فرصتی دست داد فکری به حال این سیستم آموزشی بکنید. فکر هم نکردید چندان مهم نیست، مگر تا الان اتفاق بدی افتاده است؟ این همه دکتر و مهندس و… بی خیال.
حالا هم دیر نشده دوستان و همفکران عزیزنظام اموزشی کشور به سرعت به سمت مدرک گرایی پیش میرود شما بگویید برای فردایی بهتر از کدام سیستم آموزشی باید بهره ببریم، آیا آنهایی که این سیستم را راه اندازی کردند تنها بودند ؟ از جامعه و دوستان فهیمی چون شما دور بودند؟ یا سابقه چنین سیستمی را خوب بررسی و درک نکرده بودند؟ و یا اینکه مدیر خوبی برای سرپرستی نداشتند؟ یا……
اما بهرحال ما محصول همان سیستم هستیم، خوب یا بد ……..
همایون قسمتی مدرس دانشگاه .