رئیس انجمن مددکاری اجتماعی با بیان اینکه مشکلات اقتصادی وشرایط جامعه عدم فرزندآوری یا تک‌فرزندی را تحمیل می‌کند، گفت: فرزندآوری مستلزم ازدواج است، در حالی که کشور با کاهش نرخ ازدواج مواجه است، بسیاری از زوج‌ها در زمان ازدواج قید می‌کنند که بچه‌دار نشوند، چون مشکلات اقتصادی که گریبان آنها را می‌گیرد، اجازه فرزندآوری را نمی‌دهد.

به گزارش سرویس اجتماعی خبرگزاری دانشجویان ایران، مصطفی اقلیما – استاد دانشگاه در میزگرد ایسنا با عنوان ” سیاست‌های جمعیتی در بوته نقد و بررسی” که با حضور محزون – مدیرکل آمار جمعیتی سازمان ثبت احوال و شهلا کاظمی‌پور – جمعیت شناس برگزار شد، گفت: بحث جمعیت باید از این منظر ارزیابی شود که چرا مسئولان از کاهش جمعیت نگران هستند؟

وی افزود: ایران از خانواده 3.4 نفری به 1.3 نفر رسیده است و اگر این روند ادامه پیدا کند قول می‌دهم جمعیت به رشد منفی نیز خواهد رسید. اما اینکه چه عواملی باعث شده با این کاهش رشد جمعیت مواجه شویم، بسیار حائز اهمیت است.

اقلیما با اشاره به تحولات پس از انقلاب اسلامی، اظهار کرد: آن شرایط همزمان با صحبت‌های امام درباره افزایش جمعیت بود و مردم به این صحبت‌ها عمل کردند. اما علی‌رغم اینکه مردم به حرف امام گوش کردند، مسئولین برنامه‌ریزی برای این افزایش جمعیت نداشتند و از آن به بعد شاهد بودیم که پس از چند سال به جای افزایش مدارس ، همان مدارس موجود سه شیفته شدند، چرا که مسئولان برای آینده کودکانی که متولد می‌شدند، فکری نکرده‌ بودند و بعدها برای دانشگاه و اشتغال و ازدواج جمعیت افزوده شده برنامه‌ریزی نشد تا اینکه این روند به امروز رسیده است.

وی ادامه داد: چند سال پیش که رییس‌جمهور تاکید بر فرزندآوری خانواده‌های ایرانی داشتند، یک خانم شاغل در گزارش رادیویی پاسخ این صحبت‌ها را اینگونه داد که وقتی حقوق من و همسرم به یک میلیون تومان هم نمی‌رسد و 600 هزار تومان آن را باید برای اجاره و مابقی را برای کرایه تردد و خود و خوراک کنار بگذاریم، شرایط بچه‌دار شدن را نداریم.

اقلیما با تاکید بر اینکه هوشیاری و آگاهی مردم افزایش یافته و شرایط اقتصادی و اجتماعی چنین اجازه‌ای به آنها نمی‌دهد، افزود: امروز حتی در روستاها نیز فرزندآوری همانند گذشته نیست، چرا که در گذشته هر فرزند بازوی کاری خانواده محسوب می‌شد اما امروز روستایی زمین و نیازی ندارد که بخواهد فرزندش را بکار بگیرد و با افزایش قیمت‌هایی که اتفاق افتاده است نمی‌توان چنین انتظاری هم از آنها داشت.

وی همچنین خاطرنشان کرد: فرزندآوری مستلزم ازدواج است، در حالی که کشور با کاهش نرخ ازدواج مواجه است و در عین حال بسیاری از زوج‌ها در زمان ازدواج قید می‌کنند که بچه‌دار نشوند، چون مشکلات اقتصادی که گریبان آنها را می‌گیرد، اجازه فرزندآوری را نمی‌دهد. اجاره‌های بالای مسکن، نبود اشتغال، اجاره بالای مهدهای کودک و هزینه‌های ایاب و ذهاب و بسیاری مسائل دیگر از علل اقتصادی هستند که در ازدواج و فرزندآوری تاثیر بسزایی دارند.

به گفته وی، در گذشته علی‌رغم اینکه زنان کمتر اشتغال داشتند، با حقوق و درآمد مرد زندگی می‌کردند، اما امروزه زنان و مردان هر دو شاغل هستند اما درآمد آنها کفاف زندگی را نمی‌دهد و لذا تاکید مسئولان بر افزایش جمعیت نیز بر بررسی کارشناسی این موضوع است.

اقلیما با انتقاد از انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، گفت: بسته شدن این سازمان و اقدام برای تشکیل مجدد آن مساوی با عقب‌ماندگی 50 ساله از برنامه‌هاست و هیچ‌کس سئوال نمی‌کند که چرا این سازمان تعطیل شد؟ و با مسئولین در قبال اقداماتی که انجام نداده‌اند و اشتباهاتی که کشور را به عقب می‌اندازد، برخورد نمی‌شود.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه هیچ کشوری در دنیا وامی به نام “وام ازدواج” ندارد و این مضحک‌ترین طرحی است که در ایران اجرا می‌شود، اظهار کرد: در همه کشورها چه غنی و چه فقیر چون معتقدند کسی که می خواهد ازدواج کند باید حداقل‌های زندگی را داشته باشد، لذا دولت‌ها وظیفه‌ای برای اعطای وام برای ازدواج ندارند. در عوض دولت‌ها موظف به تولید و ایجاد اشتغال هستند و اگر می‌خواهیم بر دلایل کاهش رشد جمعیت توجه و کار کارشناسی کنیم، اولین اقدام توجه مسئولان ذیربط به اشتغال است.

به گفته این آسیب‌شناس و عضو انجمن مددکاری، دولت وظیفه دارد تورم را مهار کرده و با ایجاد اشتغال به دنبال فراهم کردن زیرساخت‌ها و شرایط مناسب اقتصادی و اجتماعی برای جوانان باشد، چرا که هر ساله یک میلیون فارغ‌التحصیل لیسانس وارد جامعه می‌شوند که اشتغالی برای آنها وجود ندارد.

به گفته این استاد دانشگاه، سال گذشته تنها 34 هزار نفر از فارغ‌التحصیلان در کشور استخدام شدند و 200 هزار نفر نیز خودشان کار کردند و مابقی بیکار ماندند.

این آسیب شناس معتقد است که تمام آسیب‌های اجتماعی کشور ناشی از تورم است چرا که تورم عامل مهم ایجاد بیکاری و فقر است، از سوی دیگر این امر باعث کاهش ازدواج و افزایش طلاق و سایر آسیب‌های دیگر می‌شود. لذا اگر جمعیت را به عنوان قدرت در کشور تلقی می‌کنیم، پس نباید به این مقوله به صورت تک بعدی نگاه کرد چرا که موضوعات بسیاری در بحث جمعیت مطرح است.

رییس انجمن مددکاری اجتماعی با اشاره به اینکه در برنامه‌ریزی افزایش جمعیت، استان‌های توسعه یافته و توسعه نیافته کشور باید تفکیک و برای هر کدام برنامه‌ریزی صورت گیرد، اظهار کرد: نباید افزایش جمعیت در مناطقی باشد که توسعه یافتگی اتفاق نیفتاده یا کمتر است، چرا که استاندارد جهانی نشان داده یک فردی که منحرف می‌شود، در طول زندگی می‌تواند سه نفر را منحرف کند. اگر در جامعه‌ای که کودکان به سمت خلاف بروند امنیت اجتماعی و سایر بخش‌های زندگی افراد به هم می‌ریزد.

به گفته این استاد دانشگاه، دولت از ابتدا تا فارغ‌التحصیلی هزینه‌های زیادی برای تحصیل افراد صرف می‌کند اما بیکار شدن این افراد به معنای دور ریختن هزینه‌های میلیاردی است.

وی معتقد است دولتمردان باید حرفی بزنند که برای مردم نیز قابل قبول باشد، چرا که امروز روستاییان نیز که زمانی خود تولیدکننده بودند، خریدار مواد غذایی هستند و به این نتیجه رسیده‌اند که نمی‌توانند هزینه فرزند زیاد را تامین کنند.اگر دولتمردان می‌خواهند کاری انجام دهند به جای اینکه مدام اعلام کنند جمعیت در حال کم شدن است باید به وضعیت امروز جامعه رسیدگی کنند و برای 20 سال آینده برنامه‌ریزی داشته باشند و بعد از آن درباره تعداد جمعیت تصمیم‌گیری کنند.

این جامعه‌شناس با بیان اینکه در حال حاضر هیچ گونه برنامه‌ریزی برای جمعیت ایران در دستگاه‌های دولتی وجود ندارد، اذعان کرد: امروز در تمام دنیا برای بیکاری فعلی کار نمی‌توانند انجام دهند اما برای 20 سال آینده قطعا برنامه‌ریزی می‌کنند اما اینکه عنوان شود برای 20 یا 30 درصد افراد بیکار قرار است اقدامی انجام دهند مطلقا قابل قبول نیست.

میزگرد جمعیت در ایسنا

این استاد دانشگاه معتقد است داشتن دو یا سه فرزند یک تفکر ایرانی است اما شرایط جامعه عدم فرزندآوری یا تک فرزندی را به آنها تحمیل می‌کند چون امکان تامین نیازهای زندگی را ندارند.

اقلیما با انتقاد از برخی مسولان دولتی گفت: وقتی معاون سلامت وزارت بهداشت به جای عمل کردن به وظایف خود درباره افزایش جمعیت صحبت می‌کند، نمی‌توان به حل مشکل فکر کرد. لذا باید ابتدا برای یک دوره کوتاه مدت و سپس دوره بلندمدت برنامه‌ریزی مشخص داشته باشیم. برنامه‌های سوم، چهارم و پنجم توسعه که هر کدام بیش از 30 درصد اجرا نشده‌اند، و تکرار بسیاری از مسائل در همان شکل اولیه در آنها نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی‌ها ناقص بوده و ناقص اجرا شده است.

اقلیما در ادامه صحبت‌هایش حل نشدن مشکلات را زمینه‌ساز بروز آسیب‌های اجتماعی متعدد از جمله اعتیاد عنوان کرد و گفت: متاسفانه آسیب‌های اجتماعی قابل ارجاع به یکدیگر هستند و یک فرد معتاد ممکن است به سمت قتل و سرقت و سایر خلاف‌ها کشیده شود و یا زنان روسپی ممکن است به سراغ سایر خلاف‌ها نیز بروند.

این جامعه‌شناس با بیان اینکه موضوعی به نام “پیشگیری” در ایران وجود ندارد، افزود: در هیچ دستگاهی بخش پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی را نداریم و زمانی که افراد دچار آسیب می‌شوند، به فکر درمان می‌افتیم.

اقلیما با انتقاد از انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، گفت: بسته شدن این سازمان و اقدام برای تشکیل مجدد آن مساوی با عقب‌ماندگی 50 ساله از برنامه‌هاست و هیچ‌کس سئوال نمی‌کند که چرا این سازمان تعطیل شد؟ و با مسئولین در قبال اقداماتی که انجام نداده‌اند و اشتباهاتی که کشور را به عقب می‌اندازد، برخورد نمی‌شود.

اقیلما با انتقاد از عملکرد نادرست دستگاه‌ها همچنین اظهار کرد: در هیچ کجای دنیا وزیر برنامه نمی‌دهد چرا که وزیر مجری است و باید برنامه‌ای را که در اختیار وی قرار می‌دهند، اجرا کند و نماینده مجلس نیز حق ندارد از وزیر برنامه بخواهد و وزیر تابع برنامه‌ای است که در اختیارش قرار می‌گیرد.

رییس انجمن مددکاری اجتماعی با اشاره به اینکه در برنامه‌ریزی افزایش جمعیت، استان‌های توسعه یافته و توسعه نیافته کشور باید تفکیک و برای هر کدام برنامه‌ریزی صورت گیرد، اظهار کرد: نباید افزایش جمعیت در مناطقی باشد که توسعه یافتگی اتفاق نیفتاده یا کمتر است، چرا که استاندارد جهانی نشان داده یک فردی که منحرف می‌شود، در طول زندگی می‌تواند سه نفر را منحرف کند. اگر در جامعه‌ای که کودکان به سمت خلاف بروند امنیت اجتماعی و سایر بخش‌های زندگی افراد به هم می‌ریزد.

هیچ کشوری در دنیا وامی به نام “وام ازدواج” ندارد و این مضحک‌ترین طرحی است که در ایران اجرا می‌شود، در همه کشورها چه غنی و چه فقیر چون معتقدند کسی که می خواهد ازدواج کند باید حداقل‌های زندگی را داشته باشد، لذا دولت‌ها وظیفه‌ای برای اعطای وام برای ازدواج ندارند. در عوض دولت‌ها موظف به تولید و ایجاد اشتغال هستند و اگر می‌خواهیم بر دلایل کاهش رشد جمعیت توجه و کار کارشناسی کنیم، اولین اقدام توجه مسئولان ذیربط به اشتغال است.

وی با بیان اینکه اعتیاد یکی از آسیب‌های مهمی است که خانواده و فرزندان را تهدید می‌کند، افزود: در حال حاضر چند میلیون کودک به طور مستقیم و غیرمستقیم با پدیده اعتیاد و آسیب‌های ناشی از آن ارتباط دارند. لذا جامعه درگیر این آسیب اجتماعی است. بنابراین پرخاشگری و برخوردهای نامناسب نیز ناشی از درگیری‌های افراد یا این نوع آسیب‌هاست.

به گفته وی، کوچک شدن خانه آسیب دیگری است که دامن‌گیر جامعه ایران شده است و طبق یک تحقیق یک از علل اصلی ناتوانی جنسی مردان، کوچک بودن خانه‌هاست که فضایی را برای تنهایی زن و مرد بدون حضور فرزندان قرار نمی‌دهد و خانه‌های کوچک امروز در آینده تبدیل به مراکز فساد و روسپی‌گری و اعتیاد خواهند شد