تهران – بزعم برخی صاحبنظران، یکی از بزرگترین وجه تمایز مراکز درمانی ایران با مراکز درمانی خارج از کشور، ارایه خدمات مراقبتی مستمر و برقراری ارتباط سریع توسط مددکاران اجتماعی با بیمار و همراهان او است.

مهمترین وظیفه مددکاران اجتماعی در مراکز درمانی، ارتباط گیری با بیمار و خانواده او از لحظه پذیرش بیمار تا پس از ترخیص او و شرکت در روند درمان بیمار است؛ این مددکاران هنگام بلایای طبیعی نیز وظیفه مداخله روانی و اجتماعی را برعهده می گیرند.

یک مددکار اجتماعی در یک مرکز درمانی با استفاده از تدابیر، مشاوره و فعالیت های حرفه ای، خدمات لازم را به بیماران و خانواده آنان ارایه می کند.

در میان مراجعه کنندگان به مراکز درمانی، قربانیان جرایم، بیماران تروما یا بیمارانی که مورد سو استفاده قرار گرفته اند بیشتر به خدمات یک مددکار اجتماعی نیاز پیدا می کنند.

حال این خدمات می تواند تلاش در جهت برطرف کردن گوشه ای از مشکلات مالی باشد یا در مشاوره و کمک به بهبود وضعیت روانی فرد خلاصه شود.

یکی دیگر از نقش های بزرگ مددکار اجتماعی مراکز درمانی، مداخله در موقعیت های بحرانی است.

وضعیت وخیم یا مرگ یک بیمار، غم و اندوهی بزرگ را برای خانواده او به همراه دارد، در این موقعیت حضور یک مددکار اجتماعی می تواند بسیار راهگشا باشد.

خشونت همراهان بیمار علیه پرسنل پزشکی نیز عمدتا از این نگرانی ها نشات می گیرد، چه بسا اگر نقش واقعی مددکاران اجتماعی نادیده انگاشته نمی شد بسیاری از حوادثی از این دست مانند نابینا شدن یک پرستار، هیچگاه به وقوع نمی پیوست.

اگر کودکی در یک مرکز درمانی مشکوک به سو استفاده باشد، مددکاران اجتماعی می توانند خدمات محافظ کودک را ارایه کنند و با شناسایی کودک، راهکارهای بعدی برای جلوگیری از این سو استفاده ها را ارایه دهند.

برغم نقش کلیدی مددکاران اجتماعی در ارتقای شاخص خدمات بیمارستانی، به گفته مسوولان درمانی کشور، متاسفانه اکنون بخش مددکاران اجتماعی در بیمارستان ها به واحد تحقیق و یا واحد مالی و تخفیف، تبدیل شده است و یا آنکه نقش مددکاران اجتماعی با امدادگران اشتباه گرفته می شود.

بدیهی است مددکار اجتماعی، زمانی می تواند به وظیفه خود عمل کند که سازمان متبوعه او به نقش او واقف باشد و بسترهای لازم را برای فعالیت هرچه بهتر او فراهم آورد.

رییس اداره مددکاری اجتماعی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این باره به خبرنگار اجتماعی ایرنا می گوید: متاسفانه دست مددکاران اجتماعی در امور بیمارستانی باز نیست و مدیریت بیمارستانی اغلب متوجه نقش مهم مددکاران اجتماعی نیستند.

‘فرزانه یعقوب’ می افزاید: بیمارستان ها می توانند در مواقع لزوم از توانایی های یک مددکار اجتماعی، بهره های فراوانی ببرند؛ مددکاران اجتماعی آشنایی کامل به بیمارستان دارند و می توانند بیماران را به بخش های مختلف راهنمایی کند.

وی خاطرنشان می کند مددکاران اجتماعی حتی می توانند نقش رابط با دیگر بیمارستان ها را نیز عهده دار شوند تا هنگام وقوع یک حادثه برای بیمار درصورت نداشتن تخت خالی به سرعت بتوانند بیمار را به یک بیمارستان دیگر راهنمایی کنند.

رییس اداره مددکاری اجتماعی وزارت بهداشت، یادآور می شود برغم نیاز شدید اورژانس های بیمارستانی به مددکاران اجتماعی، اکنون مددکاران بصورت مستقر در اورژانس ها فعالیت ندارند.

یعقوب، دلیل این امر را مشکلات مالی دانشگاه های علوم پزشکی عنوان می کند و می گوید: حتی تعداد پست های کاری برای مددکاران اجتماعی در یک بیمارستان کمتر از حد استاندارد است بطوریکه یک بیمارستان تخصصی ممکن است فقط دو مددکار اجتماعی داشته باشد.

به گفته وی، اکنون 500 مددکار اجتماعی در مراکز درمانی سراسر کشور فعال است اما آمار دقیقی از تعداد آنان در مراکزی مانند شهرداری، نیروی انتظامی و سازمان زندان ها در دست نیست.

به هرحال حضور مددکاران اجتماعی و نیز انسجام بخشیدن به عملکرد آنان، نقش موثری در بهبود عملکرد مراکز درمانی، کاهش بار کاری سایر پرسنل پزشکی و ارتقای سطح رضایتمندی بیماران و همراهان آنان دارد.

از: سادات حسینی خواه