در هر جامعه برای پاسخگویی به نیازها یا حل مشکلات مردم، ساختار‌های مختلفی توسط دولت ایجاد می‌شود. یکی از حوزه‌هایی که در تمامی دولت‌ها مورد توجه بوده است، حوزه جوانان است. جوانان خواسته‌ها و نیاز‌های متنوع و متفاوتی دارند و برای پاسخگویی به آنها ساختار‌ها در مقاطع مختلف زمانی تغییر می‌کنند. یکی از دغدغه‌های امروز جامعه کاهش ازدواج و افزایش طلاق است. این دغدغه، دغدغه درستی است. تاملی بر آمار‌های سال 91 یا 92 که به صورت مقطعی در این زمینه منتشر شده است، و مقایسه با آمار‌های قبلی نشان‌دهنده این است که ما باید نگران ساختار خانواده باشیم. با این وجود، مشکلات در این زمینه را نمی‌توانیم با تغییر ساختاری که در روز‌های اخیر مطرح شده است یعنی تشکیل وزارت ازدواج و طلاق حل کنیم. چنین فکری ناشی از رویکرد اشتباه در این زمینه است. اول اینکه مشکلات جوانان محدود به ازدواج و طلاق نمی شود. از طرف دیگر، حل مشکل ازدواج و طلاق به وسیله یک وزارتخانه امکان‌پذیر نیست بلکه، هم این مساله و هم دیگر مسائل مربوط به حوزه جوانان فرابخشی است و باید سازمان‌ها و نهاد‌های مختلف برای رفع آن کوشش کنند. فلسفه تشکیل سازمان جوانان که اکنون به وزارتخانه ورزش و جوانان تبدیل شده است سیاستگذاری در این حوزه بود. قرار نبود سازمان یا وزارتخانه‌ای تشکیل شود که مجری امور جوانان باشد بلکه، قرار بود در این زمینه سیاستگذاری انجام شود و برای رفع مشکلات وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و نهاد‌های مختلف فعالیت کنند. وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، سازمان بهزیستی، سازمان تبلیغات اسلامی، صداوسیما و… همگی نهاد‌هایی هستند که نه تنها می‌توانند در همین حوزه ازدواج و طلاق ایفای نقش کنند که در دیگر مسائل جوانان نیز قادر به مداخله موثر هستند. نباید گمان کرد که با ایجاد یک وزارتخانه مشکل ازدواج و طلاق و اصلا به طور کلی مشکل جوانان حل می‌شود. این فکر غیرمنطقی است چراکه، برای مثال در همین زمینه ازدواج و طلاق مشکلات بیش از آنکه ساختاری باشد ناشی از رویکرد غلط به مقولات اجتماعی است. برای حل مشکلات جوانان به‌جای تمرکز به مساله ازدواج و طلاق باید مقوله سلامت و نشاط اجتماعی مدنظر قرار گیرد. ما شاهد هستیم که در بودجه، چه امسال و چه سال‌های قبل، سرفصلی با عنوان سلامت و نشاط اجتماعی در نظر گرفته نشده است. اینکه دیده می‌شود برخی نمایندگان بعضا نسبت به مسائل جوانان و از همه بیشتر ازدواج و طلاق دغدغه دارند خوب است اما، باید این واقعیت را هم مطرح کرد که چرا همین نمایندگان در بودجه سرفصل سلامت و نشاط اجتماعی را درنظر نگرفته‌اند یا چرا در حوزه اجتماعی هیچ وزیری مورد سوال قرار نمی‌گیرد. واقعیت این است که حوزه اجتماعی از طرفی به دلیل نداشتن پویایی و رویکرد درست مغفول مانده است و از طرف دیگر، مدیران ناآشنا به این حوزه، فعالیت‌های بی‌ثمری انجام داده‌اند. اگر غم این را می‌خوریم که مشکلات جوانان از جمله مشکل ازدواج و طلاق را رفع کنیم باید به‌صورت ریشه‌ای پویایی فعالیت در حوزه جوانان را افزایش دهیم. این نکته قابل تامل است که ما اکنون در دوران پنجره جمعیتی به‌سر می‌بریم. کشور‌های مختلف با برنامه‌ریزی درست این دوران را تبدیل به فرصت کرده‌اند و نهایتا امنیت اجتماعی، اقتصادی و … را بالا برده‌اند. می‌توانیم از این فرصت استفاده کنیم به شرط اینکه رویکرد‌های درست در حوزه جوانان اتخاذ کنیم. بازهم تاکید می‌کنم که وزارت ازدواج و طلاق راه به جایی نخواهد برد و مشکلی از مشکلات موجود حل نخواهد کرد.

سیدحسن موسوی‌چلک*

* رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران