1 – شناسایی و تعریف علمی و طبقه بندی آسیب های اجتماعی نوپدید
در این زمینه به چند مورد اکتفا می شود :
• طبقه بندی آسیب های اجتماعی نوپدید مرتبط با فضای مجازی
• طبقه بندی آسیب های اجتماعی نوپدید مرتبط با تکنولوژی های جدید ارتباطی (مانند تلفن همراه، اینترنت و ماهواره)
• پیدایش یا افزایش وقوع آسیب های اجتماعی نوپدید خاص در ایران
• شیوع انواع آسیب های اجتماعی نوپدید در مناطق مختلف کشور
• شناخت و آگاهی از آسیب های اجتماعی نوپدید رو به رشد در کشورهای دیگر
2 – مدل های تبیین آسیب های اجتماعی نوپدید
در زمینه تبیین مدلهای آسیب های اجتماعی نوپدید به چند مورد بسنده شده :
الف – تبیین اجتماعی، فرهنگی، روانی، سیاسی، و اقتصادی هر یک از آسیب های اجتماعی نوپدید :
مانند دزدی هویت در فضای مجازی، روابط بین جنسیتی در فضای مجازی، اعتیاد به اینترنت، آسیب های فضای مجازی و اینترنت برای کودکان، حق مؤلف و فضای مجازی، تجاوز به حریم خصوصی از طریق فضای مجازی و تکنولوژی های ارتباطی، آسیب های مرتبط با بهره گیری از تلفن همراه و شبکه های تلویزیونی ماهواره ای و غیره
ب – تبیین اجتماعی، فرهنگی، روانی، سیاسی و اقتصادی آسیب های اجتماعی نوپدید :
• ارزیابی آسیب شناسای ی عملکرد سازمانها و نهادهای مختلف در برخورد با تکنولوژی های نوین ارتباطی
• آسیب های اجتماعی نوپدید و ارتباط آن با تغییرات اجتماعی
• شیوه های کاهش آسیب های اجتماعی نوپدید
• شیوه های پیشگیری از آسیب های اجتماعی نوپدید
3 – عوارض و پیامدهای آسیب های اجتماعی نوپدید
چند نمونه از عوارض و پیامدهای آسیب های اجتماعی نوپدید :
• عوارض روانی آسیب های اجتماعی نوپدید مانند آسیب های ناشی از فضای مجازی و تکنولوژی های ارتباطی
• پیامدهای خانوادگی و اجتماعی آسیب های اجتماعی نوپدید مانند آسیب های ناشی از فضای مجازی و تکنولوژی های ارتباطی
• پیامدهای حقوقی و جرم شناسی آسیب های اجتماعی نوپدید مانند آسیب های ناشی از فضای مجازی و تکنولوژی های ارتباطی
• پیامدهای عدم شناخت همه جانبه عصر دیجیتال و زندگی اجتماعی : مزایا، نارسایی ها، فرصت ها و تهدیدها
4 – شیوه های پیشگیری و کنترل آسیب های اجتماعی نوپدید
چند نمونه از شیوه های پیشگیری و کنترل آسیب های اجتماعی نوپدید :
• گزارش برنامه های اجرایی انجام گرفته برای کاهش آسیب های اجتماعی نوپدید توسط دستگاه های اجرایی
• گزارش برنامه های اجرایی انجام گرفته برای پیشگیری و کاهش آسیب های اجتماعی نوپدید توسط نهادهای غیر دولتی
• انواع رویکردها در طراحی برنامه های اجرایی پیشگیری و کاهش آسیب های اجتماعی نوپدید، شامل رویکردهای آموزشی، آگاهسازی، اجتماع محور و غیره
• ارزیابی برنامه های اجرایی پیشگیری و کاهش آسیب از حیث میزان موفقیت، موانع و چالش ها، قوت و ضعف
• شیوه های ارزیابی میزان اثرگزاری برنامه های پیشگیری از آسیب های اجتماعی نوپدید
چه کنیم؟
بیات تاکید می‌کند که در عصر حاضر ریشه اصلی ایجاد بسیاری از آسیب‌های اجتماعی تغییر کرده و این در حالیست که بسیاری از مسوولان، مددکاران و جامعه شناسان از این تغییر بی‌اطلاعند. به عنوان مثال امروز دیگر ریشه اصلی اکثر طلاق‌ها، عدم تفاهم است.
به گفته او پس از شناسایی مهمترین دلایل ایجاد آسیب‌ها باید داشت که اگر مجرم و بیمار نخواهد درمان شود، هیچ کس نمی‌تواند به او کمک کند. بنابراین رابطه میان مددجو و درمانگر باید رابطه دوطرفه‌ای باشد تا بتوان آسیب را ریشه کن کرد.
او توصیه می‌کند که در مسیر درمان آسیب‌های اجتماعی باید عجله را کنار گذاشت. باید صبور بود و از پایه آغاز کرد. آسیب‌ها و راه‌های پیشگیری از آنها را به بچه‌ها آموخت و آنها را توانمند کرد و اما برای آسیب دیدگان او نسخه عجیبی تجویز می‌کند.
بیات آسیب دیدگان را به سه دسته تقسیم می‌کند: 1)آسیب دیده مطلق که بازگرداندن او بسیار سخت است. 2) آسیب دیده قابل برگشت 3)در آستانه آسیب. به اعتقاد او باید در نخستین گام از کسانی شروع کرد که در آستانه آسیب قرار دارند چرا که تعداد آنها از سایر افراد آسیب دیده بسیار بیشتر است. در مرحله بعد آسیب دیدگان قابل برگشت و در نهایت نوبت به آسیب دیدگان مطلق می‌رسد. بیات توضیح میدهد که در روند آسیب‌های اجتماعی کسانی هستند که در آخرین مرحله قراردارند و بسیار آلوده شده‌اند. بازگرداندن این افراد بسیار سخت است و بنابراین نباید همه توان را صرف آنها کرد چرا که تعداد بیشتری از افراد جامعه در معرض آسیب قرار دارند که هنوز غرق نشده‌اند و باید اول آنها را نجات داد.
نحوه به کارگیری آسیب‌زاست
یک کارشناس ارتباطات پیرامون این موضوع می‌گوید: در تعریف آسیب باید یک چارچوب مفهومی و سیستمی قائل باشیم چراکه آسیب شناسی مبتنی بر یک دیدگاه سیستمی و ساختاری است. آسیب یعنی ناکارآمدی و ناتوانی بخش یا کل یک سیستم به‌گونه‌ای که قادر نباشد اهداف و کارکردهایی که برایش تعریف شده است را محقق کند.
اسماعیل قدیمی می‌افزاید: اعتقاد دارم ورود نابهنگام فناوری‌های نوین به نظام‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، تربیتی و اخلاقی جامعه آسیب می‌زند. البته باید متذکر شوم که ابزار برای تسهیل و بهبود زندگی بشر ساخته شده‌اند و به خودی خود آسیب‌رسان نیستند و این مدیریت و نحوه به کارگیری آنهاست که ایجاد آسیب می‌کند.
او ادامه میدهد: این آسیب‌ها باعث میشوند نتوانیم نظام‌های حقوقی و اخلاقی حاکم بر جامعه را مدیریت کنیم که باعث اختلال در نظام موجود میشوند و با توجه به سوءمدیریت در این حوزه نمی‌توانیم رفتارها و کارکردهای این فناوری‌ها را مدیریت کنیم. در نتیجه این تقابل بین نظامات سنتی و فناوری‌های نوین افراد با یکسری رفتارها، نیازها و عوامل جدید رو‌به‌رو میشوند که اگر مدیریت نشوند افراد دچار سرگردانی شده و تحت تاثیر نظام‌های دیگر قرار گرفته و به سبب آموزش الگوهای تربیتی و معرفی سبک زندگی خاص، رفتارهایی مانند ازدواج‌های غیررسمی، روابط عاطفی نادرست در فضای مجازی و… در جامعه رواج پیدا می‌کند که منطبق با ارزش‌ها و هنجارهای نظام اسلامی و جامعه ما نباشد. علاوه بر این استفاده از ابزارهای فناوری‌های نوین به زیرساخت‌های اقتصادی و اشتغال کشور هم لطمه وارد می‌کند.
قدیمی در رابطه با راهکار مقابله با این آسیب‌ها می‌گوید: ریشه همه این آسیب‌ها در مدیریت این فناوری‌هاست که باید بگویم ما در این حوزه نیازمند مدیریت کارآمد برای هدایت و شناسایی این فناوری‌ها هستیم. باید روی تبعات استفاده از این فناوری‌ها مطالعه و تحقیق صورت بگیرد و تا حدممکن آسیب‌های ناشی از آن کاسته شود. باید تاکید کنم محدودیت استفاده از این فناوری‌ها راه چاره نیست.
اقدامات موثری باید انجام شود نا مخاطبین اقناء شود نه حذف،،،،،،
دکتر همایون قسمتی
با سلام خدمت جناب دکتر قسمتی انچه باید گفت اینکه ایران کلکسیون اسیبهای نو پدید در دنیا است،و متاسفانه یک مشت پست بگیر پر مدعا تبین که نه برای خود می بافند و میدوزند، و فقط از خود تعریف و تمجل میکنند، اما اگر گزارشهای که اینها ارائه میدهند که جلوی فلان اسیب را گرفته ایم صحیح باشد ، در این برهه از زمان ما نباید شاهد این همه اسیب باشیم، اما شواهد عکس موضوع را نشان میدهد. ما مددکاران و جامعه شناسان غافل نیستیم مددکار نماهای پست بگیر و اسیب زا که بجای امثال ما نشسته اند غافل مانده اند. و تا زمانی که یک پزشک متولی اسیبهای اجتماعی میشود وضع نیز بدتر میشود.بنظر بنده متولی که مسئول این سیاستگذاری ها میشود باید یک متخصص مرتبط باشد لاغیر. تنها در اینصورت است که متخصصین امر دور هم جمع میشوند و به ارائه طریق و راهکار برای حل اسیبهای نو ظهور خواهند پرداخت.
جناب اقای عوض زاده این هم نوعی اسیب نو ظهور است که دامن همه ، جای جای کشور راگرفته است نسل بعد بد تر وااسفا، امید ی نیست .